Flexibel omgaan met prikkels
Binnen een normale ontwikkeling leren kinderen zelfstandig de vaardigheid om flexibel om te kunnen gaan met prikkels. Toch zijn er veel kinderen bij wie deze ontwikkeling niet vanzelf verloopt. Deze kinderen hebben ontzettend veel moeite om met veranderingen om te gaan. Kleine veranderingen in de dagstructuur kunnen leiden tot een enorme ontploffing. Deze kinderen hebben een volwassene nodig die hen helpt om de stappen te maken richting flexibel denken.
De eerste stap is om de situatie voor deze kinderen zo te optimaliseren dat zij minder vaak tegen prikkels aanlopen waar ze problemen mee hebben. Dat betekent voor ouders dat zij een tijdlang minder grenzen aan het kind stellen. Wil een kind niet eten? Geen probleem, als het honger krijgt hoor je het vanzelf. Minder grenzen stellen klinkt misschien een beetje raar. Veel ouders krijgen juist vaak te horen dat ze meer grenzen moeten stellen en deze harder moeten vasthouden. Wanneer je naar een doel toe werkt, het stimuleren van een flexibele houding bij veranderingen, is het juist goed om tijdelijk te kiezen voor minder grenzen. Op die manier sluit je aan bij de behoefte en ontwikkeling van jouw kind zodat je samen in de positie komt waarin jouw kind meer ruimte heeft om tot verandering te komen.
Een volgende stap voor het kind ligt in het vergroten van de vaardigheid om flexibeler om te kunnen gaan met prikkels. Jouw kind heeft jouw hulp hierbij hard nodig. Het begeleiden naar flexibel denken bestaat uit 3 stappen:
Stap 1: Begeleiden naar flexibel denken
Kinderen die op het punt staan om te ontploffen, kunnen niet logisch nadenken. Kom jij als ouder op dat moment met een verwachting of een grens, zorgt dat alleen maar voor frustratie. Onze natuurlijke neiging is om te denken dat ons kind zich moet aanpassen. Maar op dit moment lukt dat niet voor het kind. En dat is iets wat jij als ouder op dat moment moet accepteren. Een discussie leidt op dit moment alleen maar tot een uitbarsting.
Wat wel kan, is een open gesprek over de spanning en zorgen die het kind op dat moment ervaart. Door goed te luisteren krijg je als ouder veel informatie over de zorgen die in het hoofd van jouw kind rondspoken. Door op een respectvolle manier te delen en herhalen wat jouw kind zegt en daadwerkelijk te luisteren haal je veel informatie naar boven. Geef kinderen de kans om hun zorgen en emoties te uiten en zet hun behoeften op dat moment even centraal.
Stap 2: Het probleem definiëren
Niet alleen jouw kind heeft zorgen. Ook jij hebt de zorg om bepaalde doelen te bereiken en je kunt je niet je hele leven aanpassen aan de behoeften van jouw kind. Dat is ook niet de bedoeling. We willen het kind juist leren om flexibeler om te gaan met de situatie.
We zijn gewend om kinderen te vertellen wat er moet gebeuren. Binnen een normale opvoedingssituatie is dit ook de juiste benadering. De ouder biedt de oplossing en belast het kind niet met een probleem. Bij kinderen die moeite hebben om flexibel te denken staat het aandragen van een oplossing gelijk aan het stellen van een grens. Door de gegeven oplossing moeten ze zich plotseling aanpassen en juist dat vinden ze moeilijk. In plaats daarvan kies je ervoor om samen tot een oplossing te komen.
Binnen deze tweede stap leg je dus de problemen van het kind en de volwassene op tafel. Je legt als ouder het probleem open voor, zodat het kind wordt uitgenodigd om mee te denken.
Stap 3: De uitnodiging
In deze laatste stap nodig je jouw kind daadwerkelijk uit om mee te denken over een oplossing. Het meedenken zorgt ervoor dat het kind ook jouw behoeften meeneemt in het plan voor de toekomst. Het delen van verantwoordelijkheid om met een plan te komen, zorgt ervoor dat jouw kind zich makkelijker kan aanpassen dan wanneer er onverwachts een verandering plaatsvindt.
Door de bovenstaande stappen te volgen en samen na te denken help jij jouw kind om flexibel te leren denken. Op die manier raken kinderen eraan gewend om voor- en nadelen van meerdere scenario’s te overwegen. Voor veel kinderen die moeite hebben met flexibel denken is dit een nieuwe ervaring. Ze zijn gewend om slechts een scenario in hun hoofd te hebben. Als volwassenen van dit scenario afwijken, ontploffen ze. Het gaat niet zoals gepland en ze raken de controle kwijt, dit roept paniek op. Door samen met een volwassene, verschillende scenario’s te overwegen ontwikkelen ook deze kinderen de vaardigheid om flexibel te denken.
Heeft uw kind moeite met flexibel denken of het omgaan met prikkels? Neem gerust contact met mij op.