Ik kan ook niets, het is allemaal mijn schuld!

Een artikel over de manier waarop kinderen denken over hun eigen succes en falen

Ieder kind zoekt naar een verklaring voor een moment van succes of falen. Het is niet meer dan logisch dat een kind probeert te begrijpen waarom de gebeurtenis heeft geleid tot succes of falen. De manier waarop kinderen het moment van succes of falen verklaren, kan echter enorm verschillen. Waar het ene kind falen aan zichzelf toeschrijft, schuift een ander kind de schuld juist op zijn omgeving.

Voor hun achtste levensjaar zoeken kinderen nog niet actief naar een verklaring voor succes of falen. Na de leeftijd van acht jaar groeit het inzicht van kinderen om ervaringen te kunnen begrijpen en gaan zij wel actief zoeken naar een verklaring voor succes of falen.

Er zijn verschillende manieren waarop kinderen succes en/of falen verklaren:

• Kinderen zoeken de oorzaak volledig bij zichzelf, denk hierbij aan de eigen motivatie, het eigen karakter of eigen bedoelingen.

' Ik ben niet leuk genoeg om mee te spelen.'

• Kinderen zoeken de oorzaak volledig buiten zichzelf en geven de omgeving, omstandigheden of het tijdstip als verklaring.

' Hij had vast al met iemand anders afgesproken en kan daarom niet spelen.'

• Kinderen schrijven succes toe aan zichzelf, maar falen aan de omgeving.

'Dat komt allemaal door mij. Als ik die bal niet schoot, hadden we verloren.'

• Kinderen schrijven falen toe aan zichzelf, maar succes aan de omgeving.

' Wat een geluk. Juf maakte de toets veel te makkelijk.'

Kinderen met een negatief zelfbeeld schuiven succes toe aan de omgeving en falen aan zichzelf. Deze kinderen durven niet te slagen. Als ze succes ervaren, schept dat volgens hen verwachtingen. Dan moeten ze hun veilige plekje aan de zijlijn verlaten om in het veld te stappen, terwijl het aan de zijlijn veel veiliger is. Iemand die aan de zijlijn staat, kan namelijk nooit verantwoordelijk zijn.

Kinderen met een zeer positief zelfbeeld schrijven succes toe aan zichzelf en falen aan de omgeving. Deze kinderen durven vaak niet te falen. Zij zien falen als minder waardevol zijn. Daarom geven zij altijd een ander de schuld terwijl ze zichzelf positief bevestigen.

De ontwikkeling die kinderen doormaken bij het zoeken naar een verklaring leidt ertoe dat kinderen kennis krijgen over hun eigen vaardigheden en capaciteiten. Met deze kennis kunnen zij gebeurtenissen in de toekomst beter voorspellen en soms zelf wat bijsturen. Zo ontwikkelen ze een steeds realistischer zelfbeeld en ervaren zij dat falen en slagen niet erg is. Uiteindelijk gaan kinderen beseffen dat ze niet alles aan zichzelf toe kunnen schrijven maar dat het ook niet reëel is om alles aan de omgeving toe te schrijven. Ze ontwikkelen een steeds realistische manier om succes en falen te kunnen verklaren.

Het is niet erg als een kind een voorkeur heeft voor een bepaalde manier van denken. Maar een kind dat altijd alles aan zichzelf toeschrijft zal zich snel overvraagd voelen. Kinderen die altijd alles aan de omgeving toeschrijven, hebben vaak moeite met het nemen van verantwoordelijkheid voor hun eigen gedrag. Herkent u uw kind in een van de bovenstaande beschrijvingen? Neem gerust contact met mij op om te kijken wat ik voor jullie kan betekenen.