Leren omgaan met verantwoordelijkheid
Wanneer kinderen ouder worden is het tijd om zelf de wereld in te stappen. Vanaf dit moment verwachten wij als volwassenen dat kinderen zelfstandig en onafhankelijk kunnen functioneren. Ook verwachten wij dat kinderen verantwoordelijkheid nemen voor een groot deel van hun gedrag en hun omgeving, zij hebben hier tenslotte zelf invloed op. Dan verwachten wij nog dat kinderen verantwoordelijkheid nemen bij het maken van keuzes.
Zoals hierboven te lezen is, verwachten wij heel wat verantwoordelijkheid van onze kinderen. Toch mogen veel van diezelfde kinderen niet eens bepalen hoe zij hun eigen eigen kamer inrichten.
Uit onderzoek blijkt dat wij van onze kinderen wel leren om problemen op emotioneel gebied zelf op te lossen maar dat wij kinderen nauwelijks stimuleren om praktische problemen zelf op te lossen. Zijn onze verwachtingen dan nog wel realistisch?
Wanneer kinderen opgroeien, worden zij overvallen met de verantwoordelijkheid om ineens allerlei praktische problemen op te lossen. Kinderen krijgen te maken met allerlei verleidingen en moeten zichzelf tot halt kunnen roepen. Daarom is het belangrijk dat wij kinderen vroeg leren omgaan met verantwoordelijkheden.
Leren omgaan met verantwoordelijkheid valt samen met de ontwikkeling van zelfvertrouwen. Verantwoordelijk zijn betekent dat je doet wat je zegt en zegt wat je doet. Je toont verantwoordelijk gedrag als je betrouwbaar bent voor jezelf en voor anderen. Vanaf de ‘nee-fase’, rond de leeftijd van 2 jaar oud, laten kinderen al zien dat zij zelf beslissingen willen nemen. Vanaf dit moment moeten wij kinderen leren omgaan met het nemen van verantwoordelijkheid.
Verantwoordelijkheden aanbieden
Het is belangrijk om kinderen vanaf de bovengenoemde ‘nee-fase’ steeds verantwoordelijkheden aan te bieden die net iets moeilijker zijn dan de verantwoordelijkheden die zelf al beheersen. Op deze manier kunnen kinderen experimenteren met nieuwe verantwoordelijkheden. Terwijl het kind hiermee experimenteert kijken wij als volwassenen over de schouders mee en ondersteunen wij het kind waar nodig. Wanneer een kind kan laten zien dat hij betrouwbaar met de nieuwe verantwoordelijkheid om kan gaan, mag hij of zij hier zelf over beslissen. Aan ons als volwassenen is het de taak om de consequenties van de keuzes die het kind maakt, duidelijk te maken. Omdat onze maatschappij zo complex is, begrijpen kinderen de consequenties van hun keuzes zelf nog niet altijd.
Het vraagt veel van ouders en verzorgers om kinderen te leren omgaan met verantwoordelijkheid. Omdat onze maatschappij steeds complexer wordt, hebben wij de neiging om onze kinderen te beschermend op te voeden. We willen onze kinderen beschermen tegen schadelijke invloeden van de maatschappij en maken zelf de beslissingen voor het kind. Door deze beschermde opvoeding hebben kinderen te weinig inzicht in hun eigen invloed. Verantwoordelijk zijn is keuzes maken. In de maatschappij blijven de keuzemogelijkheden van kinderen toenemen. Maak daarom niet de keuzes voor je kind, maar help jouw kind om de verantwoordelijkheid aan te gaan en zelf keuzes te maken.
Wil je meer informatie over de ontwikkeling van verantwoordelijkheid bij kinderen of heb je vragen over het stimuleren van verantwoordelijkheid bij jouw eigen kinderen? Neem dan gerust contact met mij op!