Woede(nd)!
Het lijkt wel een ‘hot-item’ de laatste tijd, kinderen die ineens ‘ontploffen’. Ook ouders, leerkrachten en zelf kinderen hoor ik hier steeds vaker over praten. Woede uitbarstingen bij kinderen. Is het de tijd van het jaar? Of zegt het iets over de begeleiding die wij kinderen geven? Stoelen die door een lokaal vliegen, dingen die worden gezegd en waar later enorm veel spijt van is. Kinderen lijken even de controle te verliezen en emoties nemen de overhand. En dan bedoel ik niet de de peuter driftbuien, die we allemaal kennen. Waar komt dit toch vandaan?
Een woedeuitbarsting maakt indruk. Als ouder of leerkracht ben je vaak geschokt van de reactie en heb je zorgen over het grensoverschrijdende gedrag. Misschien speelt ook schaamte een rol, stel je voor de anderen mijn kind zo zien. Je reageert vanuit je eerste emotie. Dit gedrag moet nu stoppen, de grens moet duidelijk zijn! Een harde stem, een directe straf, de regels benoemen en de touwtjes nog strakker aantrekken.
Waarom dit niet werkt
Natuurlijk weet jouw kind dat schoppen, slaan, schelden of het gooien met spullen niet mag. Dit heb je waarschijnlijk allang duidelijk gemaakt. Tijdens de een woede uitbarsting raakt deze informatie even geblokkeerd. Er is zoveel emotie dat er geen ruimte is voor andere dingen. Gevoelens en emoties hebben zo lang vast gezeten dat ze het lichaam nu uit moeten. Het kind verliest letterlijk even de controle. Kan jij je voorstellen hoe beangstigend het moet voelen om de controle over jouw lichaam even volledig kwijt te zijn?
Wanneer jij als volwassene reageert vanuit emotie en de grenzen nog duidelijker neer probeert te zetten voelt het kind zich afgewezen. Een gevoel van onbegrip, teleurstelling en mislukking overheerst bij het kind. Eerst verliest het alle controle en vervolgens wordt het ook nog afgekeurd door de vertrouwde volwassene in de buurt. Het gevolg is vaak dat kinderen volledig dichtslaan na een uitbarsting.
Een woedeuitbarsting ontstaat niet zomaar, het komt ergens vandaag. Achter de woede schuilen verschillende emoties. Welke emoties dit zijn? Dat is bij ieder kind anders. Er is eerder of herhaaldelijk iets gebeurd in het leven van jouw kind. En de gevoelens die hierbij naar boven komen heeft het kind constant weggedrukt. Kinderen zijn hier heel goed in, misschien heb je het als ouder niet eens gemerkt. Maar die gevoelens constant wegdrukken, dat houdt niemand vol. Er komt een moment dat ze eruit moeten. Het gevolg… de woede uitbarsting.
Wat kan ik wel doen?
Probeer je eigen emoties onder controle te houden, hoe lastig het ook is. Denk hierbij ook aan je fysieke reactie. Je kunt wel doen alsof je rustig bent, maar wat zegt jouw lichaam? Spreken lichaam en taal elkaar tegen, ben je niet betrouwbaar voor het kind. Geef tijdens de uitbarsting op neutrale toon een duidelijke instructie, bijvoorbeeld: ‘stop met schreeuwen, ga naar de keuken’. Keur het gedrag af, maar zeker niet kind of de uitbarsting. Ga, wanneer jouw kind weer gekalmeerd is, in gesprek. Probeer de oorzaak van de woedeuitbarsting te achterhalen. Stel hierbij vragen als: Wat was je aan het doen? Waar was je iets aan het doen? Met wie was je iets aan het doen? Wat deed de ander? Letterlijk aangeven waardoor een woedeuitbarsting ontstaat is vaak lastig, deze vragen helpen kinderen om over de voorafgaande gebeurtenis na te denken.
Maak gevoelens en gedachten bespreekbaar, niet alleen na een uitbarsting maar juist vaker. Zo voorkom je dat deze zich opkroppen. Neem deze gevoelens en de gedachten die hierbij horen altijd serieus. Probeer de oorzaak van een woedeuitbarsting te achterhalen door over de voorafgaande gebeurtenis te praten. Kijk samen hoe je de situatie zo kunt veranderen dat het opschalen in emotie niet nodig meer is. Maar het allerbelangrijkste, laat zien dat je er bent en wees een luisterend oor. Jij bent de veilige basis van jouw kind, ook op het moment dat het zelf de controle even kwijt is.
Heeft jouw kind last van woede uitbarstingen en komen jullie er samen niet uit? Neem gerust contact met mij op.